Atatürk Köşkü 19. yy başlarında Trabzon‘a hakim Soğuksu sırtlarında küçük çam korusu içinde yaptırılmıştır. Konstantin Kabayanitis zamanın Trabzon zenginlerinden olup binayı yazlık köşk olarak yaptırmıştır. Batı Rönesans etkileri taşıyan dört katlı binanın dışı taş yapılıdır. İçerisi ampir zarif süslemeleri ve kıvrımlarıyla ön plana çıkan Art Nouveau tarzda inşa edilmiştir. Harika bir peyzaj mimarisi ile çevreli bahçesinde bulunan rengârenk çiçekler, güzel yapıyı ön plana çıkarıyor. Konstantin Kabayanitis, 1923 yılındaki Lozan Barış Antlaşması gereğince zorunlu göçe tabi olur. Kendi ülkesine yani Yunanistan’a gider.
ATATÜRK KÖŞKÜ TARİHİ
Trabzon‘un 7 km. güney batısında, Soğuksu tepesinde yer alan Atatürk Köşkü şehrin simgelerindendir. Köşkü, 1903 yılında Konstantin Kabayanidis isimli bir Yunan yaptırmış. 1916-1918 yıllarındaki işgal sırasında Rusların karargahı olmuştur. Atatürk’ün ilk ziyareti Cumhuriyetin ilanından sonra Sonbahar Gezisi adıyla olmuştur. 15 Eylül 1924 sabahı saat 11:00’de Trabzon’a gelmiş. Atatürk Trabzon’a gelişi yerel halk tarafından heyecanla karşılanmıştır. İlk olarak Belediyeyi ziyaret etmiş. Öğleden sonra da kendileri için dayanıp döşenen Soğuksu’da bulunan köşke giderek dinlenmiştir. Konakta, beraberindeki eşi Latife Hanım ve yakın arkadaşları ile konaklamıştır.
Köşk, Cumhuriyetin ilanından sonra da Özel İdarenin mülkiyetine geçmiştir.
ATATÜRK KÖŞKÜ’NÜN MİMARİSİ
Günümüzde bahçesinde şirin havuzu, etrafında çam ağaçları, deniz ve Trabzon manzaralı, pamuk beyazı görünümündedir. Bodrumuyla birlikte dört katlı olan köşk, Bağdadi tekniğiyle iç cephesi ve fayansları dizayn edilmiştir. Katlarda karo tabanlı ve tavanlar ampir tarzda alçı süslemelidir. Su ve ısı tesisatı ise zamanın ileri teknolojisiyle döşenmiştir. Yapının alt katında kalorifer tesisatı ile kurmalı küçük bir hamam vardır. Birkaç mermer basamak yükseklikteki birinci katın ortasında bir salon ve bunun çevresinde sıralı odalar vardır. Zemin kattaki salonun ortasında bir bilardo masası vardır. Salonun duvarında 15 Eylül 1924 Pazartesi günü Trabzon Belediyesi’ne Atatürk’e verilen ziyafette Belediye Başkanı Kazazoğlu Hüseyin Efendi‘nin nutkuna karşılık Atatürk’ün söyledikleri yazılıdır.
Ayrıca burada Atatürk’ün Trabzon’a gelişi ile ilgili resimler sergilenmiştir. Misafir odasında ampir uslüpta oturma takımları, çini vazo ve bir vitrin içerisinde biblolar sergilenmiştir. Odalarda yemek takımları, eski radyo, orjinal etejerler, kristal ve antika yemek takımları vardır. Ahşap bir merdivenle çıkılan ikinci katta muhafızlara ait odalar, banyo dairesi ve yatak odası bulunmaktadır. Yatak odasında yatak, çalışma masası, harita ile tarihteki Türk devletlerini simgeleyen bayraklar görülmektedir.
ATATÜRK KÖŞKÜ’NÜN KAMULAŞTIRILMASI
Cumhuriyetin ilanından sonra köşkün mülkiyeti hazineye geçmiş. Atatürk‘e ise 15 Eylül 1924’te Trabzon’u ziyaretinde hediye edilmiştir. Atatürk, Trabzon‘a 1930 ve 1937 yıllarındaki gelişlerinde Köşkü‘nde kalarak vasiyetinin bir bölümünü yazmıştır. Trabzon’daki Köşk’te mal varlığını milletine adarken şöyle diyordu: “İnsanın serveti manevi kişiliğinde olmalıdır. Mal ve mülk bana ağırlık veriyor. Bunları milletime vermekten ferahlık duyuyorum”. Bilinmeyen bir sebepten dolayı Soğuksu’daki Köşk, Türk Ulusuna armağan edilen mal varlığı listesinde yoktur. Atatürk’ün ölümünden sonra Köşk, yasal varisi olan kardeşi Makbule Boysan’a intikal ettirilmiştir. (Ankara Asliye Hukuk Hakimliğinin 7.12.1938 tarih ve 938/2509 Esas ve 1627 sayılı kararı ile). Köşkün müzeye dönüştürmek amacıyla Trabzon Belediyesi Makbule Boysan’dan satın almış. Satın alma, Trabzon Asliye Hukuk Hakimliğinin 6.8.1942 tarih ve 476/284 nolu kararıyla gerçekleşmiş olup; istimlak bedeli 10.000 TL Makbule BOYSAN’ın Ziraat Bankası hesabına 30.3.1943 tarihinde yatırılmıştır.
ATATÜRK’ÜN TRABZON ZİYARETİ
Trabzon Belediye Başkanı Kazazoğlu Hüseyin, ziyaretin akşamında Atatürk’ün onuruna bir yemek vermiş ve konuşma yapmıştır. Atatürk bu konuşmaya cevap olarak; “Efendiler, hemen bütün Trabzon halkını yekpare bir samimiyete kitlesi halinde gördüm. Kadınların, çocukların, ihtiyarların gözlerinde yaş gördüm. Bu ne yüksel duygu bu ne şefkat bu ne asalettir.” demiş ve Trabzonlulara teşekkür etmiştir.
Ayrıca Atatürk, Köşk’te geçirdiği süre içerisinde Dersim İsyanı’nın bastırılmasını emreder. Yalnız emirle de kalmaz harita üzerinde ne yapılması gerekeceğini de işaretleyerek anlatır. Halen Atatürk Köşkü’nde bulunan haritanın üzerinde o işaretleri görebilirsiniz.
Atatürk’ün ölümünden sonra Trabzon Belediyesi köşkü kamulaştırmış. Atatürk köşkünü 1964 yılından itibaren Atatürk Müzesi olarak ziyarete açmaya karar vermiştir. Atatürk‘ün kullandığı eşyaları, fotoğraflarını sergilenmekte. Sağdaki küçük salonda Atatürk’ün hayatına ve Trabzon’u ziyaretlerine ait fotoğraflarla donatılmıştır. Bitişiğindeki odada ise Atatürk’ün dinlendiği koltuk ve kanepeler bulunmaktadır. Öteki oda, Atatürk’ün yemek salonu olarak döşelidir. Müzede, 19. yy sonu ile 20. yy ait, mobilyalar, porselenler, halılar vb. tarihi eşyalar vardır. Ayrıca, Atatürk’e ait tablolardan oluşan Etnografik nitelikli 344 adet eser sergilenmektedir. Köşkün üçüncü katında ise Atatürk’e tahsis edilen yatak odası, banyosu, yaver odaları, çalışma salonu vardır.
ATATÜRK KÖŞKÜ ZİYARET SAATLERİ
Atatürk Köşkü bugün çiçekli geniş bahçesi ile Trabzon’un en güzel evlerinden biridir. Belediyenin yönetiminde Atatürk Müzesi olarak haftanın 7 günü akşam saat 19:00’a kadar ziyarete açıktır. Atatürk’ten bir parça olarak hem saygı için hem de bu eşsiz güzellikteki konağa ziyaret şahsi aracınız dışında Trabzon Büyükşehir Belediyesi Köşk Otobüsleri (Köşk Otobüs Saatleri) ve taksi ile sağlayabilirsiniz. Sizlere yapacağınız Trabzon Turu esnasında mutlaka bu konağı ziyaret etmenizi tavsiye ediyoruz.
Şehir merkezinden aracınızla trafik durumuna göre 8-10 dakika mesafede bulunan Trabzon Atatürk Köşkü, Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilmekte olup Atatürk Köşkü giriş ücreti 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle kişi başı Sivil 10₺ Öğrenci 5₺’dir. Köşk içinde düğün, nişan ve özel gün çekimleri için Profesyonel Fotoğrafçılardan 55₺ ücret talep ediliyor. Video ve Film Çekimlerinden ise 275₺ talep edilmektedir. Özel gün çekim ücretleri bilet karşılığı tahsil ediliyor.
Trabzon Atatürk Köşkü giriş saatleri iki sezon şeklinde düzenlenmiştir. Yaz ve kış dönemlerine göre tarih aralıkları ve saat dilimleri belirlenmiştir. Ziyaretiniz sırasında mağduriyet yaşamamak için bunlara uymanızı öneriyoruz.
Kış Sezonu; 15 Ekim – 15 Nisan tarihleri arasında her gün 08:00 – 17:00 saatleri arasıdır. Yaz Sezonu; 15 Nisan – 15 Ekim tarihleri arasında her gün 08:00 – 19:00 saatleri arasıdır.
