Çal Mağarası – Düzköy

Çal Mağarası, Trabzon ili Düzköy İlçesi’nin 5 km güneybatısında, denizden 1050 m yüksekte Çalköy Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Mağara girişi, Çalköy’den Çayırbağı Beldesi’ne giden stabilize yolun 1. km’sindeki Kulaklık Deresi üzerinde bulunmaktadır. Akçaabat’a yaklaşık 32 km, Trabzon’a ise 45 km uzaklıktadır. Mağara, aydınlatma, gezi platformları ve çeşitli düzenlemeleri tamamlanarak 2003 yılında turizme açılmıştır. Çal Mağarası sarkıt ve dikitleri, yeraltı deresi ve şelalesiyle kuşkusuz yöredeki önemli turizm değerlerindendir.

2000 yılında Trabzon İl Özel İdaresi tarafından aydınlatma ve gezi platformları gibi düzenlemeler yapılmış. 2003 yılında dönemin Trabzon Valisi Adil YAZAR ve İl Turizm Müdürü M. Volkan CANALİOĞLU’nun destek ve gayretleri ile turizme açılmıştır. Çal Mağarası içerisine ilk etapta 400 m’lik ahşap gezi platformu döşenmiş. Böylece yürüyüş parkuru olarak ziyaretçilerin hizmetine açılmıştır. Daha sonraki yıllarda (2010 yılı itibariyle) platform 700 m’ye uzatılmıştır. Yaya platformu 1 m genişlikte olup, her iki tarafında korkuluklar bulunmaktadır. Platform, suya ve neme dayanıklı metal malzemeden yapılmıştır. Giriş bölümüne döşenmiş olan taşlar ise, çevredeki (Çalköy) taş ocaklarından temin edilmiştir.

ÇAL MAĞARASI İÇ YAPISI

Üzerindeki tarihi kaleyle, içindeki deresi ve dünyanın en uzun ikinci mağarası olarak bilinir. Çal Mağarası, bir yer altı su kanalıdır. Mağaranın içinden küçük bir dere akmaktadır. Mağaranın girişi 3-4 metre genişlikte ve yaklaşık 2 metre yüksekliktedir. Giderek daralmakta belli bir uzaklıktan sonra genişlik 1 metreye kadar azalmaktadır. Tavan yükseklikleri kırık sistemlerine bağlı olarak birkaç metreden 25-30 metreye kadar büyük değişkenlik göstermektedir. Girişten sonra 200 metrede iki kola ayrılmaktadır. Sola ayrılan kol yaklaşık 125 metre uzunluktadır. Bu kolun sonundaki odada dolinden gelen suyun aktığı bir baca vardır. Sağ kolun ulaşılabilen kısmı yaklaşık 700 m’dir. Bu kolun yaklaşık 60. metresinde küçük bir göl ve 3 metrelik çağlayan yer almaktadır. İlk 150 metreden sonra sarkıt ve dikitler görülmeye başlanır. Ancak bu oluşumlar yer yer görülür ve süreklilik göstermezler. Daha ziyade yukarıdan su sızmalarının görüldüğü alanlarda yoğunluk kazanmışlardır. Mağara içerisinde su kanalının oluşturduğu gölcüklerin ve şelalelerin görüntüsü mağaraya ayrı bir özellik katmaktadır.

Çal Mağarası, kireç taşları içindeki çatlaklarla halen gözle görülen faya bağlı olarak geliştiği tahmin ediliyor. 8 milyon yılda oluştuğu ve bugünkü şekline iki aşamada ulaştığı bilinmektedir. Birinci aşamada yüzeyden sızan suların kireç taşını çözerek kırıkları genişlettiği; bir yer altı su kanalı oluşmasını sağladığıdır. İkinci aşama ise bölgesel yükselmeye bağlı olarak; mağara gelişimini sağlayan su akımının azaldığı ve mağaranın gelişiminin durduğu tahmin ediliyor. Ayrıca başlangıçta yukarı kotlardaki düdenlerle bağlı kanallardan sızan sular yer yer sarkıt ve dikitleri oluşturmaya başlamıştır.

SOSYAL İMKANLAR

Çal Mağarası giriş kısmı ortalama bir insan boyu yüksekliğindedir. Buna rağmen içeriye doğru ilerledikçe yükseklik bazı kesimlerde 25-30 metreyi bulmaktadır. Yaklaşık 4 km’lik uzunluğa sahip olduğu tahmin edilen mağaranın bugüne kadar ulaşılan uzunluğu 850m civarındadır. Mağara çevresinde sosyal alt yapı, kır kahvesi ve mesire alanları mevcuttur. Mağara girişinin üstünde bugün çay evi olarak kullanılan küçük mağara odası vardır. Bu mağara önünden aşağıya yağışların arttığı sonbahar ve karların eridiği ilkbahar mevsiminde şelale oluşmaktadır. Mağaranın önündeki büfede ise yerel el sanatları, çay, tost, gözleme ve kahvaltı hizmeti verilmektedir.

Yıl boyunca ziyarete açık tutulan mağaranın yaklaşık 1 kilometrelik bölümü ziyarete açık. Özellikle yaz aylarında 4 aylık sürede 20 bin yerli ve yabancı turistin ziyaret ediyor. Şimdiye kadar Çal Mağarası 8 kilometrelik derinliğe kadar ulaşılmış. Halen bir çok kısmı tam olarak keşfedilememiş. Konaklama sorunu, mağara içerisindeki yolun uzatılması ve ışıklandırmanın geliştirilmesiyle yılda yaklaşık 50.000 turistin gezmesi hedefleniyor.

ULAŞIM

Başka bir ifadeyle Çal Mağarası, Akçaabat’a yaklaşık 45 dakika süren bir yolculuk mesafesindedir. Ulaşım, Düzköy ilçesine girmeden sağa ayrılan bir yolla Çalköy Beldesi içinden geçilerek yapılmaktadır. Yolu asfalt ve düzgündür. Mağaraya ulaşan bir başka güzergâh ise Tonya üzerinden gerçekleşmektedir. Bu güzergah tamamen stabilize yoldan oluşur. Ulaşım sırasıyla Kaleönü Mahallesi, Biçinlik köyü ve Çayırbağı Beldesi üzerinden sağlanmaktadır.

ÇAL MAĞARASI ZİYARET SAATLERİ